Prayagrajતા.૨૬

મહાશિવરાત્રી નિમિત્તે, પ્રયાગરાજ મહાકુંભ મેળામાં છેલ્લો સ્નાન ઉત્સવ ઉજવવામાં આવ્યો હતો આ સમય દરમિયાન, મોટી સંખ્યામાં ભક્તો સંગમ શહેરમાં પહોંચ્યા હતાં અને સ્નાન કર્યું હતું.મહાશિવરાત્રી સ્નાન મહોત્સવ માટે દેશ-વિદેશથી મોટી સંખ્યામાં ભક્તો પ્રયાગરાજ પહોંચ્યા હતાં. મંગળવાર રાતથી જ ત્રિવેણી સંગમ ખાતે ભક્તોની ભારે ભીડ જોવા મળી હતી. બુધવારે વહેલી સવારથી જ ભક્તો પવિત્ર સ્નાન કરી રહ્યા હતાં જે મોડી સાંજ સુધી ચાલ્યું હતું.પ્રયાગરાજમાં આવતા ભક્તોને ધ્યાનમાં રાખીને, મેળા વહીવટીતંત્ર દ્વારા ખાસ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી. યોગી સરકાર વતી મહાશિવરાત્રી સ્નાન મહોત્સવ નિમિત્તે સંગમમાં સ્નાન કરી રહેલા શ્રદ્ધાળુઓ પર હેલિકોપ્ટરથી ફૂલોનો વરસાદ કરવામાં આવ્યો. મેળામાં વ્યવસ્થા જાળવવા માટે મોટી સંખ્યામાં પોલીસ દળ તૈનાત કરવામાં આવ્યા હતાં.૨૦૨૫ના મહાકુંભના છેલ્લા સ્નાન મહોત્સવ, મહાશિવરાત્રીના અવસર પર બપોરે ૨ વાગ્યા સુધીમાં, ૧ કરોડ ૧૮ લાખ ભક્તોએ પવિત્ર ત્રિવેણી સંગમમાં ધાર્મિક ડૂબકી લગાવી. આમ, અત્યાર સુધીમાં લગભગ ૬૬ કરોડ ભક્તોએ સંગમમાં પવિત્ર ડૂબકી લગાવી છે. હકીકતમાં, ૧૧ જાન્યુઆરીથી ૨૫ ફેબ્રુઆરી સુધી, મહા કુંભ મેળા દરમિયાન, ૬૪ કરોડ ૭૭ લાખ ભક્તોએ પવિત્ર ત્રિવેણીમાં ડૂબકી લગાવી હતી. સવારે ૧૧ વાગ્યા સુધીમાં ૮૫ લાખથી વધુ શ્રદ્ધાળુઓએ પવિત્ર સ્નાન કર્યું હતું. તેઓ “હર હર ગંગે, બમ બમ ભોલે, અને જય શ્રી રામ” ના નારા લગાવી રહ્યા હતા. કુંભ મેળાનો વિસ્તાર દૈવી ઊર્જાથી ભરેલો હતો.

ઉત્તર પ્રદેશના ડીજીપી પ્રશાંત કુમારે આ અંગે માહિતી આપી. તેમણે કહ્યું, “આજે મહાકુંભ ૨૦૨૫નું છેલ્લું સ્નાન સવારે જ શરૂ થયું. રાજ્યભરમાં, ભક્તો મોટી સંખ્યામાં શિવ મંદિરોમાં જઈ રહ્યા હતાં અને પ્રાર્થના કરી છે. આજે મહાકુંભનો છેલ્લો દિવસ છે અને ૬૫ કરોડથી વધુ ભક્તોએ પ્રયાગરાજમાં પવિત્ર સ્નાન કર્યું છે. મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથના નિર્દેશો પર, અમે ભીડ વ્યવસ્થાપન, સુરક્ષા અને ટેકનોલોજીનું અભૂતપૂર્વ મોડેલ રજૂ કર્યું છે.અમે ભીડ વ્યવસ્થાપન અને દેખરેખ માટે વિશ્વ કક્ષાની ટેકનોલોજી અને એઆઇનો ઉપયોગ કર્યો.બધી એજન્સીઓ તરફથી મળેલા સહયોગથી અમને અભૂતપૂર્વ રીતે કામ કરવામાં મદદ મળી. પ્રયાગરાજની મુલાકાત લીધા પછી અયોધ્યા, વારાણસી અને વિંધ્યાવાસિની દેવી જેવા ધાર્મિક સ્થળોએ પ્રવાસીઓનો ભારે ધસારો જોવા મળ્યો હતો. “મહાકુંભ કોઈ મોટી દુર્ઘટના વિના પૂર્ણ થયો.સ્નાનના દિવસોમાં લગભગ ૫ લાખ લોકોએ અને અન્ય દિવસોમાં ૩-૪ લાખ લોકોએ રેલ્વે સેવાઓનો ઉપયોગ કર્યો.અમને વિશ્વાસ હતો, અને જેમ મેં પહેલા કહ્યું તેમ, આ અમારા માટે કોઈ પડકાર નથી પણ એક તક છે. અમારા કર્મચારીઓએ ૪૫ દિવસ સુધી જમીન પર કામ કર્યું અને તે પહેલાં બે મહિના તાલીમ લીધી.અમે ઘણા ઉદાહરણો સ્થાપિત કર્યા જે આવનારી પેઢીઓને પ્રેરણા આપશે.જ્યાં સુધી અમે અમારા બધા સાધનો દૂર નહીં કરીએ ત્યાં સુધી અમારી સુરક્ષા વ્યવસ્થા થોડા વધુ દિવસો સુધી ચાલુ રહેશે… વ્યક્તિગત રીતે, તે ગર્વની વાત છે અને એક અવિસ્મરણીય અનુભવ છે.

જુના અખાડાના આચાર્ય મહામંડલેશ્વર સ્વામી અવધેશાનંદ ગિરીએ જણાવ્યું હતું કે અમે મહાકુંભમાં એકતા અને સામાજિક સંવાદિતાનો અદ્ભુત સંગમ જોયો. કરોડો ભારતીયો કેવી રીતે ભેગા થયા તે જોઈને આખી દુનિયા આશ્ચર્યચકિત થઈ ગઈ છે. આ ઘટનાને ઐતિહાસિક ગણાવતા તેમણે કહ્યું કે યુનેસ્કોએ તેને અમૂર્ત સાંસ્કૃતિક વારસો તરીકે માન્યતા આપી છે. એક શહેરમાં ૬૦-૬૨ કરોડ લોકોનું આગમન એ પોતાનામાં જ એક અનોખી ઘટના હતી. તેમણે કહ્યું કે મહાકુંભ કોઈપણ અંધાધૂંધી વિના પૂર્ણ થયો, હું આ માટે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીને અભિનંદન આપું છું. તેમના વિઝનને કારણે અને મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથના નેતૃત્વમાં, આ કાર્યક્રમ સંપૂર્ણપણે સફળ રહ્યો.

જુના પીઠાધીશ્વર આચાર્ય મહામંડલેશ્વર સ્વામી અવધેશાનંદ ગિરીએ ૨૦૨૫ ના મહાકુંભના સમાપન પ્રસંગે કહ્યું કે મહાકુંભ આપણા દેવતાઓનું પ્રતીક છે. આપણી સંસ્કૃતિ જ્યારથી આકાશ, અગ્નિ, પાણી, વાયુ અને માનવ અસ્તિત્વમાં આવ્યા ત્યારથી ચાલી આવી છે. તેમણે કહ્યું કે કુંભના તમામ ધાર્મિક વિધિઓ પૂર્ણ કર્યા પછી, તેઓ કાશી પહોંચી ગયા છે. મહાશિવરાત્રિની ’પૂજા’ સાથે મહાકુંભની પરંપરાઓ ઔપચારિક રીતે પૂર્ણ થયો  ભારતના ખૂણે ખૂણેથી અને નેપાળથી પણ ભક્તો આવ્યા હતા. તેમને એક ઊંડો આધ્યાત્મિક અનુભવ થયો. વિદેશી પ્રવાસીઓએ પણ ભારતના તહેવારોને “ખરેખર અનોખા” ગણાવીને પોતાની લાગણીઓ વ્યક્ત કરી. તેમણે મહાકુંભને જીવનમાં એકવાર આવતો અનુભવ ગણાવ્યો આ મહાકુંભ ભક્તોની સંખ્યાના સંદર્ભમાં ઇતિહાસના પાનાઓમાં નોંધાયેલો છે. ફક્ત કુંભ જ નહીં, આજ સુધી દુનિયાના કોઈ પણ કાર્યક્રમમાં આટલી મોટી સંખ્યામાં લોકો એકઠા થયા નથી, જેટલી ૪૫ દિવસમાં પ્રયાગરાજમાં બનેલા એક અસ્થાયી શહેરમાં એકઠા થયા હતા. ઇતિહાસમાં ૬૫ કરોડ ભક્તો એક જ સ્થળે ભેગા થયા હોય તેવું બીજું કોઈ ઉદાહરણ નથી. સનાતન પ્રત્યે ભક્તોની શ્રદ્ધા, દૃઢ નિશ્ચય અને શ્રદ્ધાનું પરિણામ છે કે ૪૫ દિવસમાં સંગમના કિનારે આટલી મોટી ભીડ એકઠી થઈ. જો આ સંખ્યાની સરખામણી વિશ્વભરના દેશોની વસ્તી સાથે કરવામાં આવે તો તેમાં ઘણા દેશોની વસ્તીનો સમાવેશ થશે. જો દેશની કુલ વસ્તી સાથે સ્નાન કરનારાઓની સંખ્યાની સરખામણી કરવામાં આવે, તો આ મુજબ પણ, ભારતના આશરે ૫૦ ટકા લોકોએ ત્રિવેણી સંગમમાં સ્નાન કર્યું છે. તે જ સમયે, જો આપણે સનાતન ધર્મના અનુયાયીઓની વાત કરીએ, તો દેશના ૬૦ ટકાથી વધુ સનાતની ભક્તો અને વિશ્વના લગભગ ૫૫ ટકા સનાતની ભક્તોએ પવિત્ર સ્નાન કર્યું છે. ૭૩ દેશોના રાજદ્વારીઓ અને ભૂટાનના રાજા નામગ્યાલ વાંગચુક સહિત અન્ય ઘણા દેશોના મહેમાનો અહીં અમૃત સ્નાન કરવા પહોંચ્યા હતા. એટલું જ નહીં, માતા જાનકીના માતૃભૂમિ નેપાળના ૫૦ લાખથી વધુ લોકો ત્રિવેણીના પવિત્ર જળમાં સ્નાન કરીને મહાકુંભના સાક્ષી બની ચૂક્યા છે. આ ઉપરાંત, ઇટાલી, ફ્રાન્સ, યુકે, પોર્ટુગલ, અમેરિકા, ઇઝરાયલ, ઈરાન, મોરેશિયસ સહિત વિશ્વના ખૂણે ખૂણેથી ભક્તો અહીં પહોંચ્યા છે.