ચાલો આપણે મિલીભગત છોડી દઈએ અને આપણી પોસ્ટની જવાબદારીઓને પ્રામાણિકતા અને ઈમાનદારીથી નિભાવવાના શપથ લઈએ. 

વૈશ્વિક સ્તરે ભ્રષ્ટાચાર શબ્દ સદીઓથી પ્રચલિત છે, ભારતમાં સેંકડો વર્ષો પહેલા અંગ્રેજોના સમયથી તેનો ઉપયોગ થતો આવ્યો છે,પરંતુ હવે આ શબ્દમાં મિલીભગત અને મિલીભગતનો એક નવો વિષય ઉમેરાયો છે.જે આપણે ઘણી વખત સાંભળીએ છીએ કે બધું મિલીભગત છે અને બીજું કંઈ નથી.ઘણી અદાલતો તરફથી એવી ટિપ્પણીઓ પણ આવે છે કે તમે માત્ર તેને મદદ કરી રહ્યાં નથી, તમે તેની સાથે મિલીભગત છો.  ઘણી વખત, ઘણા રાજ્યોમાં, ઘણા પુલ તૂટી જાય છે અથવા તો ભયંકર અકસ્માતોમાં, 25 જાન્યુઆરી 2025 ના રોજ, શ્રીલંકા દ્વારા કરવામાં આવેલા નિવેદનોમાં ઘણી ખામી ઓને ધ્યાનમાં રાખીને મિલીભગત શબ્દનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ મહિન્દા રાજપક્ષેના પુત્ર યોશિતા રાજપક્ષેની શનિવારે પ્રોપર્ટી ખરીદી કેસમાં ભ્રષ્ટાચારના આરોપસર ધરપકડ કરવામાં આવી હતી, તો આજે આપણે ઈલેક્ટ્રોનિક મીડિયામાં ઉપલબ્ધ માહિતીની મદદથી આ લેખ દ્વારા ભ્રષ્ટાચારની તપાસ કરીશું. મિલીભગતને તોડવા અને તોડવા માટે,આપણે ભ્રષ્ટાચારના મૂળ વિશે ચર્ચા કરીશું – કર્મચારીઓ, મંત્રીઓ દ્વારા થર્ડ પાર્ટી સાથેની મિલીભગત અને મિલીભગત, સરકારનો વિશ્વાસઘાત એ છેતરપિંડી છે.

મિત્રો, જો આપણે ઘણા સરકારી વિભાગોની ઓફિસો પર નજર કરીએ તો, કેટલાક અપવાદોને બાદ કરતાં, બાબુઓથી લઈને વરિષ્ઠ અધિકારીઓ સુધી દરેક વ્યક્તિ દ્વારા છેતરપિંડી કરવામાં આવે છે, આ સ્થિતિ આપણા ધ્યાનમાં આવે છે મિલીભગત, કારણ કે જો આપણે કોઈ વચેટિયા કે દલાલ દ્વારા એક જ કામ કરવા જઈએ, તો નીચેથી ઉપર સુધીનું કામ હાથોહાથ થઈ જાય છે, તેથી જ આપણે ફરીથી વિચારીએ છીએ કે આ મિલીભગત નથી તો શું છે?ખાસ કરીને સરકારી કચેરીઓમાં મિલીભગત કેવી રીતે કામ કરે છે તેનો મને અંગત અનુભવ છે.

 મિત્રો, જો આપણે દરેક હોદ્દા પર બેઠેલા બાબુઓની વાત કરીએ તો વરિષ્ઠ અધિકારીઓથી માંડીને દરેક ઓફિસમાં સેન્ટ્રલવિજિલન્સ કમિશન દ્વારા જાગૃતિ સપ્તાહ બનાવીને તેઓને વફાદારી અને પ્રામાણિકતાના શપથ લેવડાવવામાં આવે છે અને લગભગ દરેક ઓફિસ પોતાની નિષ્ઠાના શપથ લે છે. કર્મચારીઓ અને અધિકારીઓ જો શપથનું ખરેખર પાલન કરશે તો તેમાં કોઈ ભ્રષ્ટાચારી વ્યક્તિ નહીં હોય તો મિલીભગતની સાંકળ એટલે કે નીચેથી લઈને દરેક સ્તરે અધિકારીઓ તૂટી જશે બાબુ પટાવાળાને મંત્રી  દરેક કચેરીના વડાએ આ શપથ લેવાના રહેશે અને દરેક કચેરીના વડાએ સરકારી કામકાજના તમામ પાસાઓમાં અખંડિતતા, પારદર્શિતા અને સુશાસનના ઉચ્ચતમ ધોરણો જાળવવા માટે યોગ્ય માર્ગે દોરવાનું રહેશે. 

મિત્રો, જો મિલીભગતની વાત કરીએ તો મોટાભાગે સરકારી બાબતો,ભ્રષ્ટાચાર અને રાજકીય ક્ષેત્રોમાં સાંભળવા મળે છે, હું માનું છું કે હોદ્દા પર બેઠેલા વ્યક્તિથી માંડીને અધિકારી સુધીની તેમની માનસિકતા સાચી શ્રદ્ધા સાથે હોવી જોઈએ. ફૂડ પ્રોવાઈડરના રૂપમાં આપણી આજીવિકા છે તે પૂરી પાડે છે કે વિશ્વાસઘાત સ્વીકાર્ય નથી, તેથી આપણે દર વર્ષે જાગૃતિ સપ્તાહ ઉજવવાની જરૂર નથી, પરંતુ તેનો અમલ કરવાની જરૂર છે.કપટપૂર્ણ કરાર અથવા ગુપ્ત સહયોગ કે જે અન્યોને તેમના કાનૂની અધિકા રોથી છેતરીને, ગેરમાર્ગે દોરવા અથવા છેતરીને ખુલ્લી સ્પર્ધાને પ્રતિબંધિત કરે છે.મિલન હંમેશા ગેરકાયદેસર માનવામાં આવતું નથી.કારણ કે તકનીકી રીતે, જો આપણે જુદા જુદા ફોજદારી કાનૂન શોધીશું, તો આપણને સાંઠગાંઠ શબ્દ મળશે નહીં, પરંતુ તે સંધિ અને કાયદાનો ભંગ પણ શક્ય છે. 

મિત્રો, જો આપણે ભ્રષ્ટાચારના જોડાણની મિલીભગત વિશે વાત કરીએ, તો વ્યવસાયિક છેતરપિંડી એ એક કર્મચારી દ્વારા તેની નોકરી દરમિયાન સરકાર સાથે કરવામાં આવેલી છેતરપિંડી છે.તેઓ વધુ સામાન્ય છે અને તૃતીય પક્ષો દ્વારા કરવામાં આવતી છેતરપિંડી કરતાં શાસનને વધુ નાણાકીય નુકસાન પહોંચાડે છે,કારણ કે કર્મચારીઓ શાસનમાં કામ કરવાનું ચાલુ રાખશે,તેઓ સામાન્ય રીતે આ છેતરપિંડીઓને કાયમી ધોરણે છુપાવવાનો પ્રયાસ કરશે, એટલે કે સરકારી છેતરપિંડી લાંબા સમય સુધી થઈ શકે છે. મિલીભગત અને લાંચ યોજનાઓ શું છે જ્યારે કોઈ કર્મચારી અન્ય પક્ષ (પછી બહારથી હોય કે શાસનની અંદરથી) એક કર્મચારી તરીકેની તેની ભૂમિકાનો ઉપયોગ કરીને વ્યક્તિગત લાભ મેળવે છે.મિલીભગત દ્વારા છેતરપિંડી સરકારના ચોપડે છે.એટલે કે, સામાન્ય રીતે ગવર્નન્સ રેકોર્ડ્સમાં કોઈપણ પ્રવૃત્તિને છુપાવવાની જરૂર નથી – સૌથી સામાન્ય રીતે જાણીતી છેતરપિંડી એ લાંચ છે – જે કોઈ ચોક્કસ અધિનિયમને પ્રભાવિત કરવા માટે આપવામાં આવે છે -તે પછી પણ કોઈ ભવિષ્ય મેળવવા માટે આપવામાં આવે છે લાભ અથવા માહિતી. મિલીભગત પણ વ્યાજની છેતરપિંડીના સંઘર્ષમાં પરિણમી શકે છે.જો કે આછેતરપિંડીઓમાં અલગ તૃતીય પક્ષ સામેલ હોવો જરૂરી નથી, તે કર્મચારી સિવાયની ભૂમિકામાં કર્મચારીને સામેલ કરશે.

મિત્રો, જો આપણે વ્યવહારિક રીતે મિલીભગત અને મિલી ભગતને જોવાનો પ્રયાસ કરીએ તો, લાંચ, છેતરપિંડી (1) બોલી અથવા ટેન્ડરની હેરાફેરી, (2) લાંચ કે ગુપ્ત કમિશન, લાંચનો ઉપયોગ અન્ય લોકો પર અન્યાયી લાભ મેળવવા માટે ભ્રષ્ટ કર્મચારી માટે કરવામાં આવે છે.  લાંચ એ નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયામાં પ્રભાવના બદલામાં નિર્ણય લેનાર અથવા નિર્ણય પ્રભાવકને અન્ય પક્ષ દ્વારા મૂલ્યવાન વસ્તુ આપવી છે.  લાંચ અને નિર્દોષ કોમર્શિયલ માર્કેટિંગ વચ્ચે ગ્રે વિસ્તાર છે.કોઈની સાથે વ્યાપારી સંબંધ સ્થાપિત કરવાનો કે માર્કેટ કરવાનો પ્રયાસ ક્યાં લાંચરૂપ બને છે?  વ્યવહારુ જવાબ એ છે કે શું સરકારને સૂચિત લાભ મેળવનાર વ્યક્તિ વિશે જાણકારી છે અને શું તેણે તેની સંમતિ આપી છે.શાસનની જાણકારી અને સંમતિ વિના, એવી સંભાવના છે કે કર્મચારી દ્વારા લાભ મેળવવો એ લાંચ તરીકે જોવામાં આવે.જવાબનો બીજો ભાગ એ છે કે શું લાભ કોઈ ચોક્કસ નિર્ણયને સીધો પ્રભાવિત કરવા અથવા એકંદર સંબંધ જાળવવા માટે આપવામાં આવી રહ્યો છે.  કેવી રીતે મિલીભગત અને મિલીભગતથી લાંચ લેવામાં આવે છે.એક અપ્રમાણિક કર્મચારી લાંચ આપનાર પાસેથી લાંચ લે છે.પૈસાનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે કરવામાં આવે છે, પરંતુ કિંમતી કોઈપણ વસ્તુ (ભેટ, મનોરંજન, કર્મચારીઓ અથવા તેમના સંબંધીઓ માટે રજાઓ, બિલની ચુકવણી, જાતીય તરફેણ વગેરે) લાંચ તરીકે આપી શકાય છે.લાંચ લેનાર લાંચ આપનારને ફાયદો પહોંચાડવા માટે તેના પ્રભાવનો ઉપયોગ કરશે.લાંચના ત્રણ મુખ્ય પ્રકારો છે:(a) ઓવર -બિલિંગ યોજનાઓ – ઓવર- બિલિંગ યોજનાઓ સામાન્ય રીતે પ્રાપ્તિ કરાર સાથે સંબંધિત છે.  કર્મચારીને અન્યો કરતાં તે સપ્લાયરને પ્રાધાન્ય આપવા માટે લાંચ આપવામાં આવે છે.પૂરા પાડવામાં આવેલ માલ અથવા સેવાઓ કાં તો તેમની કિંમત કરતાં વધી શકે છે અથવા અપેક્ષા કરતાં ઓછી ગુણવત્તાની હોઈ શકે છે.ખરીદી કરારમાં અન્ય છુપાયેલા ખર્ચ, ફી અથવા ઊંચી કિંમતની વિવિધતાઓ પણ હોઈ શકે છે.વાસ્તવમાં, ધંધો પુરવઠા માટે ખૂબ જ ચૂકવણી કરે છે, અને આ વધુ પડતી કિંમત લાંચમાંથી બનાવેલો નફો છે.(b) ઓછુંઅંડર-પ્રાઈસિંગ સ્કીમ્સ ઓવર-બિલિંગ સ્કીમ્સથી વિપરીત છે.  આમાં સામાન્ય રીતે અથવા ઓછી અનુકૂળ શરતો કરતાં ઓછી કિંમતે પક્ષકારોને માલસામાન અને સેવાઓ વેચવાનો વ્યવસાય સામેલ છે.  ખરીદનારને ફાયદો એ છે કે તેઓ અન્યથા હકદાર હતા તેના કરતાં વધુ સારી ડીલ મેળવે છે.આ કિસ્સામાં વ્યવસાયને તેના ઉત્પાદન અથવા સેવા માટે ખૂબ જ ઓછું વળતર મળે છે કારણ કે તે ઓછી કિંમતે વેચાય છે, અને ખર્ચ બચત એ લાંચથી થતો નફો છે પરંતુ આમાં એવા કોન્ટ્રાક્ટ આપવાનો સમાવેશ થાય છે જે વ્યવસાય માટે સૌથી વધુ અનુકૂળ નથી.તેમની કિંમત વધુ હોઈ શકે છે, તેમાં નીચી ગુણવત્તાવાળી સામગ્રી શામેલ હોઈ શકે છે અને/અથવા એવી શરતો હોઈ શકે છે જે એમ્પ્લોયરને સૌથી વધુ અનુકૂળ ન હોય.આમાં વ્યવસાયની અંદર કર્મચારીઓને પ્રોત્સાહન આપવાનો પણ સમાવેશ થાય છે – જ્યાં લાંચ આપનારને અન્ય વધુ લાયકાત ધરાવતા લોકોથી ઉપર પ્રમોટ કરવામાં આવે છે – અથવા અયોગ્ય કર્મચારીઓની ભરતી કરવી.શીખવા જેવો પાઠ – (1) સંસાધનોની ચોરીથી તમામ નુકસાન થતું નથી.ભ્રષ્ટ કર્મચારીઓ દ્વારા લેવામાં આવેલા કપટપૂર્ણ નિર્ણયોથી સરકારને પણ નુકસાન થઈ શકે છે.(2) મિલીભગત દ્વારા કરવામાં આવેલ છેતરપિંડી રેકોર્ડમાં નોંધાયેલ કોઈપણ વ્યવહારની બાદબાકી અથવા છૂપાવવાનો સમાવેશ કરતું નથી.માત્ર એકાઉન્ટિંગ રેકોર્ડની તપાસ કરીને આવી છેતરપિંડી શોધવાની શક્યતાઓ ઘણી ઓછી છે.(3) મિલીભગત યોજનાઓ શાસન ચક્રના કોઈપણ ક્ષેત્ર પર હુમલો કરી શકે છે જ્યાં કર્મચારી બહારના પક્ષો સાથે વ્યવહાર કરે છે, પરંતુ તેમાં ફક્ત કર્મચારીઓ અને શાસનની અંદરના આંતરિક વ્યવહારો સામેલ હોઈ શકે છે.

આથી ઉપરોક્ત સંપૂર્ણ વિગતોનો અભ્યાસ અને વિશ્લેષણ કરીએ તો ભ્રષ્ટાચારનું મૂળ જણાઈ આવશે – કર્મચારી, મંત્રીની ત્રીજી વ્યક્તિ સાથેની મિલીભગત, સરકાર સાથે વિશ્વાસઘાત એ છેતરપિંડી છે, ચાલો મિલીભગત છોડીએ અને આપણી પોસ્ટની જવાબદારીઓ નિભાવીએ. નિષ્ઠા અને ઈમાનદારી સાથે સરકારી કર્મચારીઓ, મંત્રી પદ અને ખુરશી તેમની આજીવિકાનું સાધન છે,જેઓ મિલીભગત અને મિલીભગત કરે છે તેઓને ભ્રષ્ટાચારનું ફળ ચોક્કસ મળશે.

-કમ્પાઈલર લેખક – ટેક્સ એક્સપર્ટ કોલમિસ્ટ સાહિત્યિક આંતરરાષ્ટ્રીય લેખક વિચારક કવિ સંગીત માધ્યમ સીએ (એટીસી) એડવોકેટ કિશન સનમુખદાસ ભાવનાનિ ગોંદિયા મહારાષ્ટ્ર 9284141425