રાજાનો દીકરો રાજા નહીં બને. મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમાર દ્વારા પોતાના દીકરાને ગાદી સોંપવી ખોટી છે.”

Patna,તા.૧૫

૧. “ડોક્ટરનો દીકરો ડોક્ટર હોય છે, વકીલનો દીકરો વકીલ હોય છે. તો પછી રાજકારણીનો દીકરો રાજકારણમાં કેમ નથી?” ૨. “નિશાંતનો રાજકારણમાં પ્રવેશ એ કોઈ રાજકીય નિર્ણય નથી, તે તેમના પિતા નીતિશ કુમાર દ્વારા નક્કી કરવામાં આવશે.,૩. “રાજાનો દીકરો રાજા નહીં બને. મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમાર દ્વારા પોતાના દીકરાને ગાદી સોંપવી ખોટી છે.”,૪. “મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારની માનસિક સ્થિતિ સારી નથી, નિશાંત કુમારનું રાજકારણમાં સ્વાગત છે. આ ચાર વિધાન છે અને ચારેય અલગ અલગ રીતે છે. પહેલું નિવેદન જન સૂરજના એક અનુભવી નેતાનું છે જે પરિવારના કોઈપણ સભ્યના રાજકારણમાં પ્રવેશને ભત્રીજાવાદ નથી કહી રહ્યા. બીજું નિવેદન બિહારના શાસક પક્ષના એક મંત્રીનું છે, જેમને મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારની ઇચ્છાઓ પર શંકા છે. ત્રીજું નિવેદન વાતાવરણમાં છે, જે ચોક્કસપણે ઉત્પાદિત લાગે છે. ચોથું નિવેદન વિપક્ષના નેતાનું છે, જે પોતે વંશીય રાજકારણના સૌથી મોટા ચહેરા લાલુ પ્રસાદ યાદવના પુત્ર છે.

પહેલા નિવેદનોની ચર્ચા કરવાનું કારણ એ છે કે જમીન પર આવું કંઈ નથી. મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારની છબી ખરાબ કરવા બદલ ઔપચારિક કેસ દાખલ કરવામાં આવી રહ્યો છે. આમ છતાં, સોશિયલ મીડિયા પર ચાલી રહેલી અફવાઓના આધારે મીડિયાનો એક વર્ગ એવું પણ કહી રહ્યો છે કે મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારે ભારતીય જનતા પાર્ટીથી પોતાની પાર્ટી જનતા દળ યુનાઇટેડને બચાવવા માટે પોતાના પુત્રને રાજકારણમાં લાવવાની તૈયારી કરી છે. આખરે સત્ય શું છે? શું થવાનું છે? કંઈક થવાનું છે કે નહીં? જ્યારે આ પ્રશ્નો પાંચ પત્રકારોને પૂછવામાં આવ્યા હતા જેઓ મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારને ૩૦ વર્ષથી વધુ સમયથી ઓળખે છે, ત્યારે તેમના જવાબો કારણો સાથે મળ્યા. જે લોકો સાથે વાત કરવામાં આવી હતી તેઓ કોઈ એક સમુદાયના નથી, તેથી તેમના નામ જાહેર ન કરવાની શરત મૂકવામાં આવી હતી.

શું ભવિષ્યમાં નીતિશ કુમાર પક્ષ બદલી શકશે?

જવાબઃ મેં પહેલા પણ પક્ષ બદલ્યો ન હતો, સંજોગો બદલાઈ ગયા. દ્ગડ્ઢછ એક રીતે કાયમી અને કુદરતી ઘર છે. જ્યારે હું પહેલી વાર મતભેદોના નામે બહાર ગયો, ત્યારે હું જ્યાં પણ ગયો ત્યાં આરામદાયક અનુભવ કરી શક્યો નહીં. ભ્રષ્ટાચાર સામે શૂન્ય સહિષ્ણુતાની નીતિને કારણે પરત ફર્યા. બીજી વાર પણ, ઘરમાં કેટલાક મતભેદોને કારણે તે બહાર ગયો અને જ્યારે તેને ત્યાં કોઈ શક્યતા ન દેખાઈ, ત્યારે તે પાછો ફર્યો. હવે મતભેદની શક્યતા ઓછી થઈ ગઈ છે કારણ કે સીએમ નીતિશ કુમારે પોતાની મહત્વાકાંક્ષા છોડી દીધી છે. તેઓ વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની સામે આરામદાયક બની ગયા છે. મને ભાજપને મારા મોટા ભાઈ તરીકે સ્વીકારવામાં કોઈ ખચકાટ નથી. આ મહિને વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની બિહાર મુલાકાત પહેલા મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમાર દિલ્હી જઈ રહ્યા છે. બિહાર વિધાનસભા ચૂંટણી ૨૦૨૫ અંગે ત્યાં એનડીએ નેતાઓ સાથે વાતચીત માટે જમીન તૈયાર કરવામાં આવી રહી છે.

ભાજપ તરફથી પાર્ટીને ખતરો જોઈને શું તમે નિર્ણય લેશો?

જવાબઃ ગયા વર્ષે જાન્યુઆરી અને ફેબ્રુઆરી વચ્ચેના રાજકીય ઉથલપાથલ દરમિયાન, એ સ્પષ્ટ થઈ ગયું કે જનતા દળ યુનાઇટેડમાં કોણ તોડફોડ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે, તેથી તેઓ તેના પર વધુ ધ્યાન આપી રહ્યા નથી. તેમણે પોતાના નજીકના સાથી સંજય ઝા, જે ભાજપના સૌથી નજીકના છે, ને પાર્ટીના કાર્યકારી પ્રમુખ તરીકે નિયુક્ત કર્યા છે. મુખ્યમંત્રી જાણે છે કે રાજકારણમાં જે નબળો હોય છે તેને પતનનો સામનો કરવો પડે છે. તેથી, અમે અમારા પક્ષને નબળો ન પડવા દેવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યા છીએ. તેઓ જાણે છે કે ભાજપ પણ ત્નડ્ઢેં ને તોડી શકે છે, તેથી તેઓ પોતાની છબીને કારણે રાજકારણમાં રહેવા માંગે છે.

શું નીતિશ કુમાર પોતાના પુત્ર નિશાંતને રાજકારણમાં લાવશે?

જવાબઃ આ પ્રશ્ન સોશિયલ મીડિયા પર ઉઠાવવામાં આવ્યો છે, તે ત્યાં જ રહેવાનો હતો. સ્વસ્થ પત્રકારત્વમાં આ પ્રશ્ન ઉભો થવો જોઈએ નહીં કારણ કે મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમાર શરૂઆતથી જ ભત્રીજાવાદની વિરુદ્ધ રહ્યા છે. લાલુ પ્રસાદ યાદવને તેમના પરિવારના સભ્યોને પ્રોત્સાહન આપવા બદલ પણ નિશાન બનાવવામાં આવ્યા છે. નીતિશ કુમાર પરના પુસ્તકમાં શરૂઆતથી જ ઘણા પ્રસંગો દર્શાવવામાં આવ્યા છે કે તેઓ તેમના પરિવારના સભ્યોને અલગ રાખે છે. તેમના ભાઈ કે બહેન અને દીકરા વિશેની માહિતી ત્યારે જ પ્રકાશમાં આવી છે જ્યારે તેઓ એકસાથે જોવા મળે છે. તેમણે ક્યારેય તેને સ્ટેજ પર પણ નથી લીધું. જાતિ વસ્તી ગણતરીની શરૂઆતમાં જ્યારે તેઓ તેમના વતન ગયા ત્યારે તેમને તેમના પુત્ર નિશાંત સાથે જોવા મળ્યા. તેઓ તેમના પુત્રને ફક્ત તેમની માતા, પિતા કે પત્નીના શ્રાદ્ધ, પુણ્યતિથિ કે જન્મતિથિ પર જ પોતાની સાથે રાખે છે. હમણાં જ એક વાર, નીતિશ કુમારના પુત્ર નિશાંતે આવા જ એક કાર્યક્રમમાં એક વાક્ય કહ્યું હતું કે તેમના પિતા રાજ્યની સેવા કરી રહ્યા છે અને જનતાએ આ વખતે પણ તેમને તક આપવી જોઈએ. જમીન પર આનાથી વધુ કંઈ નથી. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, નીતિશ કુમાર તેમના જીવનકાળ દરમિયાન ભાગ્યે જ તેમના પુત્રને રાજકારણમાં લાવશે. જો તે પરિવારવાદની વિરુદ્ધ જવાના પોતાના સિદ્ધાંત સાથે સમાધાન કરે છે, તો તે ફરી ભાગ્યે જ જનતા સમક્ષ જશે.

તો, આટલી બધી વાતો કેમ ચાલી રહી છે – આ પણ સમજો પાંચ જૂના પત્રકારો દ્વારા પૂછવામાં આવેલા ત્રણ પ્રશ્નોના તારણો પર ચાણક્ય સ્કૂલ ઓફ પોલિટિકલ રાઇટ્‌સ એન્ડ રિસર્ચના પ્રમુખ અને સંશોધન પત્રકાર સુનિલ કુમાર સિંહાનો અભિપ્રાય માંગવામાં આવ્યો ત્યારે તેમણે કહ્યું કે તે સ્પષ્ટ લાગે છે કે તેમના વિરોધીઓ નીતિશ કુમારની છબી પર શંકા જાળવી રાખવા માટે આ કાવતરું ઘડી રહ્યા છે. તેમણે કહ્યું, “જ્યારે નિશાંતે ક્યારેય રાજકારણના કોઈ પણ મંચ પર પગ મૂક્યો નથી, કે સમાજસેવાના પહેલા પગથિયે પણ પગ મૂક્યો નથી, તો પછી તેમને રાજકારણમાં કોણ ખેંચી રહ્યું છે? બિહારના રાજકારણમાં ભાઈ-બહેનવાદના ઘણા ચહેરાઓ છે અને લાલુ પ્રસાદ યાદવ ઉપરાંત, સ્વર્ગસ્થ રામવિલાસ પાસવાનની સાથે, જીતન રામ માંઝીનું નામ પણ અગ્રણી ચહેરાઓમાં આવે છે. બીજી તરફ, નીતિશ કુમારે ભાઈ-બહેનવાદ સામે રાજકીય કદ પ્રાપ્ત કર્યું છે, તેથી તેઓ ક્યારેય નિશાંતને આગળ નહીં લાવે. વિપક્ષ નિશાંતનું સ્વાગત કરી રહ્યું છે અને તેમને હરનૌતથી પણ મેદાનમાં ઉતારી રહ્યું છે. નીતિશ વિરુદ્ધના લોકો ભાઈ-બહેનવાદની નવી વ્યાખ્યામાં પુત્રને રાજકારણમાં લાવવાનો માર્ગ શોધી રહ્યા છે જેથી મુખ્યમંત્રી પર હુમલો કરવાનું સરળ બને. બીજી તરફ, શાસક પક્ષો ભાજપ-જેડીયુ તેમજ એનડીએના કેન્દ્રીય પ્રધાનો ચિરાગ પાસવાન અને જીતન રામ માંઝીએ બધું નીતિશ કુમારના નિર્ણય પર છોડી દીધું છે, કારણ કે દરેક વ્યક્તિ મુખ્યમંત્રીના નિર્ણયને જાણે છે.”