Ranchiતા.૬

ઝારખંડમાં હેમંત કેબિનેટનું વિસ્તરણ થયું છે. હેમંતે ચૂંટણી જીતેલા પોતાના ૫ મંત્રીઓને રિપીટ કર્યા છે. જેમાં ઈરફાન અંસારી, દીપિકા પાંડે, હફીજુલ હસન, દીપક બિરુઆ અને રામદાસ સોરેનના નામ સામેલ છે. માત્ર રામેશ્વર ઓરાંને મંત્રીમંડળમાં સ્થાન મળ્યું નથી. કોંગ્રેસ ધારાસભ્ય રામેશ્વર ઓરાં ગત સરકારમાં નાણામંત્રી હતા અને આ વખતે તેઓ લોહરદગાથી જીત્યા છે. કેબિનેટમાં સ્થાન ન મળતા આદિવાસી ચહેરા ઓરાંઓ ચર્ચાનો વિષય બની રહ્યા છે. સવાલો ઉઠી રહ્યા છે કે કોંગ્રેસના સૌથી વરિષ્ઠ નેતા ઓરાઓને ઝારખંડની કેબિનેટમાં સ્થાન કેમ નથી મળ્યું?

૧૯૯૦માં ભારતીય જનતા પાર્ટીના તત્કાલિન અધ્યક્ષ લાલકૃષ્ણ અડવાણીએ સોમનાથથી અયોધ્યા સુધી રામ રથયાત્રા કાઢવાની જાહેરાત કરી હતી. આ યાત્રા રામ મંદિરની કારસેવા માટે કરવામાં આવી રહી હતી. યાત્રા સોમનાથથી શરૂ થઈને અયોધ્યા માટે રવાના થઈ હતી, પરંતુ બિહારના સમસ્તીપુરમાં તેને રોકી દેવામાં આવી હતી.યાત્રાને રોકવાનો આદેશ બિહારના તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી લાલુ પ્રસાદ યાદવનો હતો, પરંતુ રામેશ્વર ઉરાં અને આરકે સિંહે તેને રોકવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવી હતી. ઉરાં તે સમયે બિહારમાં ડીઆઈજી તરીકે કામ કરતા હતા. એવું કહેવાય છે કે જ્યારે લાલુએ અડવાણીની ધરપકડ કરવાની યોજના બનાવી ત્યારે આ માટે ઘણા અધિકારીઓનો સંપર્ક કરવામાં આવ્યો હતો પરંતુ મામલો બહાર આવ્યો ન હતો. આખરે આ જવાબદારી રામેશ્વર ઓરાંને સોંપવામાં આવી.

ઉરાં આદિવાસી હતા, તેથી લાલુએ તેમનામાં વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો. અડવાણીની સમસ્તીપુરથી ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને પહેલા દુમકા લઈ જવામાં આવ્યા હતા, જ્યાં તેમને મસાંજોર ગેસ્ટ હાઉસમાં રાખવામાં આવ્યા હતા. ઓરાં અડવાણી સાથે અહીં ત્રણ દિવસ રોકાયા હતા.અડવાણીની ધરપકડ બાદ ઉરાં પ્રખ્યાત થઈ ગઈ. ૨૦૦૪માં સેવામાંથી રાજીનામું આપ્યા બાદ ઓરાં રાજકારણમાં જોડાયા હતા. ૨૦૦૪ થી ૨૦૧૪ સુધી તેઓ લોહરદગા સીટથી સાંસદ હતા. આ સમયગાળા દરમિયાન તેમને મનમોહન કેબિનેટમાં સ્થાન પણ મળ્યું.

૨૦૦૪માં સાંસદ તરીકે પોતાની રાજકીય કારકિર્દી શરૂ કરનાર રામેશ્વર ઉરાં ધીરે ધીરે ઝારખંડ કોંગ્રેસના મોટા નેતા બની ગયા. ૨૦૧૪માં લોકસભાની ચૂંટણીમાં હાર્યા બાદ, ઓરાઓને ઝારખંડની રાજનીતિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. સુખદેવ ભગતે પાર્ટી છોડી દીધી અને અજય કુમારે રાજીનામું આપ્યા પછી કોંગ્રેસે રાજ્યની જવાબદારી ઓરાઓને સોંપી દીધી.ઓરાઓની અધ્યક્ષતામાં, કોંગ્રેસે ૧૬ વિધાનસભા બેઠકો જીતી, ત્યારબાદ પાર્ટી હેમંત સોરેનની સરકારમાં ભાગીદાર બની. ઓરાઓન પણ લોહરદગાથી ધારાસભ્ય તરીકે ચૂંટાયા હતા અને તેમને હેમંત કેબિનેટમાં નાણાં મંત્રાલયની જવાબદારી સોંપવામાં આવી હતી. ૨૦૨૪માં રામેશ્વર ઉરાંને વિધાયક દળના નેતાની જવાબદારી પણ મળી હતી, ત્યારબાદ તેઓ ઝારખંડ કોંગ્રેસના સૌથી મોટા નેતા માનવામાં આવ્યા હતા.

૨૦૧૯-૨૦૨૪ સુધી મંત્રી રહેલા રામેશ્વર ઓરાંને હેમંત કેબિનેટમાં ફરીથી સામેલ ન થવા પાછળ ત્રણ કારણો છે. પહેલું કારણ રામેશ્વર ઓરાંનો કાર્યકાળ છે. ચંપાઈ સોરેન જ્યારે મુખ્યમંત્રી બન્યા ત્યારે કોંગ્રેસે તેના કોટાના તમામ મંત્રીઓને પુનરાવર્તિત કર્યા હતા.આના વિરોધમાં પાર્ટીના ધારાસભ્યો દિલ્હી પહોંચ્યા હતા. ધારાસભ્યોએ કહ્યું કે કોંગ્રેસના ક્વોટામાંથી ચાર મંત્રીઓ ધારાસભ્યોની વાત સાંભળતા નથી. ત્યારે હાઈકમાન્ડે બધાને આશ્વાસન આપીને રાંચી મોકલી દીધા હતા.૫ મહિના પછી, જ્યારે હેમંત સોરેને ફરીથી ઝારખંડનો હવાલો સંભાળ્યો, ત્યારે આલમગીર આલમ અને બાદલ પત્રલેખને કેબિનેટમાંથી બરતરફ કરવામાં આવ્યા. બાદલની જગ્યાએ દીપિકા પાંડે અને આલમગીરની જગ્યાએ ઈરફાનને સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. બન્ના અને રામેશ્વરને કેબિનેટમાંથી હટાવવામાં આવ્યા નથી.બન્ના પોતે વિધાનસભા ચૂંટણીમાં હાર્યા બાદ રેસમાંથી બહાર થઈ ગયા હતા. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ઓરાઓને હટાવીને પાર્ટીએ ધારાસભ્યોને આપેલું આશ્વાસન પૂરું કર્યું છે.ઓરાંને કેબિનેટ મંત્રી પદ ન મળવાનું કારણ બંધુ તિર્કી પણ છે. તિર્કી પહેલા બાબુ લાલ મરાંડીના ત્નફસ્માં હતા, પરંતુ ૨૦૧૫માં કોંગ્રેસમાં જોડાયા હતા. એવું કહેવાય છે કે તે સમયે તેમને મંત્રી પદનું વચન આપવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ બદલાયેલા સમીકરણને કારણે આ શક્ય બન્યું ન હતું.બાદમાં કોંગ્રેસે બંધુ તિર્કીને ઝારખંડમાં કાર્યકારી અધ્યક્ષનું પદ આપ્યું હતું. ભાઈઓ મેનિફેસ્ટો કમિટીના વડા પણ હતા. આ વખતે તિર્કીની પુત્રી શિલ્પી નેહા ચૂંટણી જીતીને ધારાસભ્ય બની છે. કોંગ્રેસે શિલ્પીને આદિવાસી ક્વોટા મંત્રીનું પદ આપ્યું, જેના કારણે ઓરાંઓ તેનું સ્થાન ગુમાવ્યું. મંત્રી પદ ન મળવાનું ત્રીજું કારણ ઓરાંની ઉંમર છે. રામેશ્વર ઓરાં ૭૭ વર્ષના થઈ ગયા છે. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે કોંગ્રેસ હવે નવા નેતૃત્વ પર ધ્યાન આપી રહી છે.