Patna,તા.૨૩

બિહારની ચાર બેઠકો પરની પેટાચૂંટણીમાં એક મોટું નામ પ્રશાંત કિશોર હતું. તેઓ ચૂંટણી લડ્યા નહોતા, પરંતુ તેમના જેટલા ચર્ચામાં અન્ય કોઈ ઉમેદવાર નહોતા. શા માટે? વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી, બિહારના મુખ્ય પ્રધાન નીતિશ કુમાર, પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્ય પ્રધાન મમતા બેનર્જી સહિત ઘણા દિગ્ગજ નેતાઓ માટે તેઓ પોતાને ’કિંગ મેકર’ કહેતા હતા, કારણ કે તેઓ એક સમયે આ લોકોની ચૂંટણી વ્યૂહરચનાનો ભાગ હતા. આ વખતે પેટાચૂંટણીના ધમધમાટ વચ્ચે ગાંધી જયંતિ પર એક મોટા કાર્યક્રમનું આયોજન કરતી વખતે તેમણે પોતાની સંસ્થા જન-સૂરજને પાર્ટીમાં ફેરવી દીધી. ત્યારબાદ બિહાર વિધાનસભા ચૂંટણી ૨૦૨૫ની પ્રથમ ચાર બેઠકો પર યોજાયેલી પેટાચૂંટણીમાં ઉમેદવારોને ચારેય બેઠકો પર જીતનો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો. ચારમાંથી ત્રણ ઉમેદવારોનું ભાવિ અને એકની હાર જાહેર થઈ છે. હવે મોટો પ્રશ્ન એ છે કે શું પ્રશાંત કિશોર પણ ડાબેરી ચૂંટણી વ્યૂહરચનાકાર છે કે પછી તેઓ જીત-હારનો અંદાજ લગાવ્યા વિના માત્ર જીતનો દાવો કરતા ગરીબ રાજકારણી કહેવાશે?

પ્રશાંત કિશોરની અલગથી ચર્ચા થવી જોઈએ કારણ કે તેમણે બિહારની ચાર બેઠકો પર યોજાયેલી પેટાચૂંટણીમાં સૌથી મોટા દાવા કર્યા હતા. તેમણે મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારને નબળા ગણાવ્યા. રાષ્ટ્રીય જનતા દળના નેતા તેજસ્વી યાદવ પર હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો. જન સૂરજની જીતનો દાવો કરતી વખતે તેઓ પોતાના ભૂતકાળના પ્રદર્શનની વારંવાર ચર્ચા કરતા રહ્યા. પોતાને મોટા દિગ્ગજોના ચૂંટણી વ્યૂહરચનાકાર ગણાવવા ઉપરાંત કિંગ મેકર કહેવાથી પણ શરમાયા નહીં. જન સૂરજ પાર્ટીની સ્થાપના સમયે પટનામાં એક મોટા કાર્યક્રમનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. મંચ પર લાવવામાં આવેલા લોકોને અન્ય રાજકીય પક્ષો કરતા શિક્ષિત અને સારા ગણાવ્યા હતા. જો આ પેટાચૂંટણીમાં એક પણ બેઠક જીતી હોત તો દેશના રાજકારણમાં પ્રશાંત કિશોરનું કદ વધી શક્યું હોત, પરંતુ પક્ષના ઉમેદવારો ચારમાંથી ત્રણ બેઠકો પર ત્રીજા અને એક બેઠક પર ચોથા ક્રમે હતા. જ્યાં ત્રણેય ત્રીજા સ્થાને હતા, તેઓને પણ ત્રીજા વિકલ્પની સમાન બેઠક પર સન્માનજનક અથવા સંતોષકારક મતો મળ્યા હતા.

બિહારમાં ચાર બેઠકો પર યોજાયેલી પેટાચૂંટણી દરમિયાન પ્રશાંત કિશોરે જાતિવાદ અને ભત્રીજાવાદથી દૂર રહેવાની સૌથી વધુ વાત કરી હતી, પરંતુ કેટલીક જગ્યાએ તેઓ જાતિવાદ સામે પડી ભાંગ્યા હતા અને અન્ય સ્થળોએ તેઓ ભત્રીજાવાદના ભોગ બન્યા હતા. મુસ્લિમ મતદારોને એકસાથે લાવવા માટે તેમણે કરેલા પ્રયાસો અમુક અંશે કામ કરી શક્યા. નવી પેઢીને સાથે લાવવાનો પ્રયાસ કામ આવ્યો છે એમ કહી શકાય. આ હોવા છતાં, મતદાનની સ્થિતિ માત્ર બેલાગંજમાં સારી હતી, જેમાં ત્યાંના ઉમેદવારે પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. બેલાગંજમાં જન સૂરજના ઉમેદવારને ૧૫ હજારથી વધુ વોટ મળ્યા જ્યારે કૈમુરમાં ૬૦૦૦થી વધુ વોટ મળ્યા. બાકીના તરારી અને રામગઢમાં જન સૂરજના ઉમેદવારોને પાંચ હજારથી થોડી વધુની લીડથી સંતોષ માનવો પડ્યો હતો.