વૈશ્વિક સ્તરે ચાલી રહેલા ટેરિફ વોર વચ્ચે, યુએસ-ચીન, યુએસ-ઈરાન, યુએસ-યુરોપિયન સ્ટેટસ વગેરેમાં ઘણા મુદ્દાઓ ફસાયેલા છે. આ દરમિયાન, યુએસ ઉપરાષ્ટ્રપતિ અને તેમના ભારતીય મૂળના પત્ની ઉષા ભારતની ચાર દિવસની મુલાકાતે છે. ઉપરાષ્ટ્રપતિની ભારત મુલાકાત ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવી રહી છે. આ મુલાકાત એટલા માટે પણ ખાસ બની જાય છે કારણ કે અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિની ટેરિફ નીતિએ સમગ્ર વિશ્વમાં હોબાળો મચાવ્યો છે. ટેરિફ નીતિ ભારતને પણ અસર કરી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં,અમેરિકી ઉપરાષ્ટ્ર પતિની અહીં મુલાકાતનો સમય ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે. દરમિયાન, અમે તમને અહીં એ પણ જણાવી દઈએ કે 2024 ના અંતમાં, ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના સંબંધોમાં પડકારો જોવા મળ્યા હતા પરંતુ સંબંધ સ્થિર રહ્યો હતો. મોદી અને બિડેન બંનેએ જૂન 2023 અને સપ્ટેમ્બર 2024 વચ્ચે તેમના દેશોમાં એકબીજાનું આયોજન કર્યું હતું. જૂન 2023 માં, બિડેને વોશિંગ્ટનમાં મોદીની રાજ્ય મુલાકાતનું આયોજન કર્યું હતું અને પછી સપ્ટેમ્બરમાં યુએસ રાષ્ટ્રપતિ G20 સમિટ માટે નવી દિલ્હી ગયા હતા. આ પછી, જૂન 2024 માં, બંને નેતાઓ ઇટાલીમાં G7 સમિટ દરમિયાન મળ્યા હતા. ભારત- અમેરિકા દ્વિપક્ષીય વ્યૂહાત્મક સહયોગને મજબૂત બનાવવા અંગે સકારાત્મક ચર્ચા થઈ છે, અને 13 વર્ષ પછી એક અમેરિકન ઉપરાષ્ટ્રપતિ ભારત આવ્યા છે અને બંને દેશો પરસ્પર લાભદાયી સહયોગ માટે પ્રતિબદ્ધ છે, તેથી, આજે મીડિયામાં ઉપલબ્ધ માહિતીની મદદથી, આપણે આ લેખ દ્વારા 21-24 એપ્રિલ 2025 ના રોજ યુએસ ઉપરાષ્ટ્રપતિની સફળ વ્યૂહાત્મક વાટાઘાટો, ભારત-અમેરિકા દ્વિપક્ષીય સંબંધો, વેપાર, સુરક્ષા, ટેકનોલોજી અને પ્રાદેશિક વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર સફળ ચર્ચાની ચર્ચા કરીશું.
મિત્રો, જો આપણે ભારત-અમેરિકા બેઠકમાં ચર્ચા થયેલા મુદ્દાઓ વિશે વાત કરીએ, તો યુએસ ઉપરાષ્ટ્રપતિએ ભારતમાં પીએમ સાથે વેપાર, ટેરિફ, પ્રાદેશિક સુરક્ષા અને દ્વિપક્ષીય સંબંધોને આગળ વધારવાના માર્ગો સહિત ઘણા મુખ્ય મુદ્દાઓ પર સફળતાપૂર્વક ચર્ચા કરી. પ્રસ્તાવિત દ્વિપક્ષીય વેપાર સંધિ ઉપરાંત, પીએમ અને યુએસ ઉપરાષ્ટ્રપતિ વચ્ચેની મુલાકાતમાં બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોને પ્રોત્સાહન આપવાના માર્ગો પર પણ ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. ભારત અને અમેરિકા બંને વિશ્વના સૌથી મોટા લોકશાહી દેશો છે. સંરક્ષણ, વેપાર, ટેકનોલોજી અને આબોહવા પરિવર્તન જેવા મુદ્દાઓ પર બંને દેશો વચ્ચે સહયોગ સતત વધી રહ્યો છે. અમેરિકાના ઉપરાષ્ટ્રપતિની આ મુલાકાતથી બંને દેશો આ મુદ્દાઓ પર ઝડપી ગતિએ આગળ વધશે અને રાજદ્વારી સંબંધો પણ મજબૂત બનશે. જેની શક્યતાઓ નીચે મુજબ છે (1) એશિયા-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી – ચીનની વધતી જતી પ્રવૃત્તિ અને આક્રમક નીતિઓને ધ્યાનમાં રાખીને, અમેરિકા ‘ઇન્ડો-પેસિફિક’ ક્ષેત્રમાં ભારત સાથે તેની વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીને વધુ મજબૂત બનાવવા માંગે છે. આ સંદર્ભમાં પણ જેડી વાન્સની આ મુલાકાત ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બનવાની છે.વાન્સની આ મુલાકાત ‘ઇન્ડો- પેસિફિક’ ક્ષેત્રમાં ભારત-અમેરિકા વચ્ચેની સંયુક્ત ભૂમિકાને પ્રોત્સાહન આપશે. (૨) વેપાર અને રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવું – ભારત એક ઝડપથી ઉભરતી અર્થવ્યવસ્થા છે. ઘણી અમેરિકન કંપનીઓ ભારતમાં રોકાણ કરવામાં રસ દાખવી રહી છે. જેડી વાન્સની આ મુલાકાત બંને દેશો વચ્ચે વેપાર કરારો અને રોકાણની તકોને પ્રોત્સાહન આપવામાં મદદ કરશે. દરમિયાન, ટેરિફ અંગે ભારત પ્રત્યે અમેરિકાનું વલણ શું હશે તે જોવું પણ રસપ્રદ રહેશે. (૩) ભારતીય ડાયસ્પોરા સાથેના સંબંધો: યુએસ ઉપરાષ્ટ્રપતિના પત્ની ઉષા ભારતીય મૂળના છે. વાન્સ અને ઉષાની આ મુલાકાત ભારતીય-અમેરિકન સમુદાય માટે ગર્વની વાત છે. આ પ્રવાસ સાંસ્કૃતિક જોડાણને પણ પ્રતિબિંબિત કરે છે. આનાથી અમેરિકામાં સ્થાયી થયેલા ભારતીયો અંગે સ્પષ્ટ સંદેશ મળે છે અને સંબંધો પણ ગાઢ બને છે. (૪) વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર વધતો સહયોગ – ભારત અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પહેલાથી જ આબોહવા પરિવર્તન, આતંકવાદ, આરોગ્ય સુરક્ષા જેવા વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર સાથે મળીને કામ કરી રહ્યા છે. અમેરિકાના ઉપરાષ્ટ્રપતિની આ મુલાકાત બંને દેશો વચ્ચે આ ક્ષેત્રોમાં પણ થયેલા કરારને વધુ મજબૂત બનાવી શકે છે. તમને જણાવી દઈએ કે અમેરિકાના ઉપરાષ્ટ્રપતિ અને તેમની પત્નીનું ભારતમાં આગમન પર ભવ્ય સ્વાગત કરવામાં આવ્યું છે. વાન્સ અને તેમનો પરિવાર દિલ્હી ઉપરાંત જયપુર પહોંચ્યા છે અને ભારતની તેમની ચાર દિવસની મુલાકાત દરમિયાન આગ્રાની પણ મુલાકાત લેશે. જો જોવામાં આવે તો, અમેરિકી ઉપરાષ્ટ્રપતિની ભારત મુલાકાત માત્ર એક ઔપચારિક રાજદ્વારી મુલાકાત નથી પરંતુ તે બે મોટી શક્તિઓ વચ્ચેની ભાગીદારીને વધુ ગાઢ બનાવવા તરફ એક મજબૂત પગલું છે. આ મુલાકાત બંને દેશો વચ્ચેના ભાવિ સંબંધોનો પાયો નાખશે.
મિત્રો, જો આપણે બેઠક પછી બંને નેતાઓ દ્વારા સંયુક્ત રીતે વ્યક્ત કરાયેલા વિચારો વિશે વાત કરીએ, તો ભારતીય પીએમ અને ઉપરાષ્ટ્રપતિએ દ્વિપક્ષીય સહયોગના વિવિધ ક્ષેત્રોમાં થયેલી પ્રગતિની સમીક્ષા કરી અને તેને સકારાત્મક ગણાવી. પ્રેસ રિલીઝ અનુસાર, તેમણે બંને દેશોના લોકોના કલ્યાણ પર કેન્દ્રિત પરસ્પર લાભદાયી ભારત-અમેરિકા દ્વિપક્ષીય વેપાર કરાર માટે ચાલી રહેલી વાટાઘાટોમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિનું સ્વાગત કર્યું. તેવી જ રીતે, તેમણે ઊર્જા, સંરક્ષણ, વ્યૂહાત્મકટેકનોલોજી અને અન્ય ક્ષેત્રોમાં સહયોગ વધારવા માટે ચાલુ પ્રયાસોની નોંધ લીધી. બંને નેતાઓએ પરસ્પર હિતના વિવિધ પ્રાદેશિક અને વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર પણ ચર્ચા કરી, અને આગળ વધવા માટે સંવાદ અને રાજદ્વારી માર્ગ અપનાવવાનું આહ્વાન કર્યું. વાન્સ સાથેની મુલાકાત અંગે પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે, પરસ્પર લાભદાયી સહયોગ માટે પ્રતિબદ્ધ છીએ. અમેરિકાના ઉપરાષ્ટ્રપતિ અને તેમના પરિવારનું નવી દિલ્હીમાં સ્વાગત કરવાનો મને આનંદ છે. મેં અમેરિકાની મારી મુલાકાત અને રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પ સાથેની મુલાકાત પછી થયેલી ઝડપી પ્રગતિની સમીક્ષા કરી. અમે વેપાર, ટેકનોલોજી, સંરક્ષણ, ઊર્જા અને લોકો-થી-લોકોના આદાન-પ્રદાન સહિત પરસ્પર લાભદાયી સહયોગ માટે પ્રતિબદ્ધ છીએ. ભારત-અમેરિકા વ્યાપક વૈશ્વિક વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી 21મી સદીની એક નિર્ણાયક ભાગીદારી હશે, જે આપણા લોકો અને વિશ્વના સારા ભવિષ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ રહેશે. પીએમ મોદી અને વેન્સે ભારત-અમેરિકા દ્વિપક્ષીય સંબંધો, વેપાર, સંરક્ષણ, ટેકનોલોજી અને અન્ય પ્રાદેશિક અને વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરી. પ્રધાનમંત્રી અને ઉપરાષ્ટ્રપતિએ દ્વિપક્ષીય સહયોગના વિવિધ ક્ષેત્રોમાં થયેલી પ્રગતિની સમીક્ષા કરી અને તેને સકારાત્મક ગણાવી. પ્રેસ રિલીઝ અનુસાર, તેમણે બંને દેશોના લોકોના કલ્યાણ પર કેન્દ્રિત પરસ્પર ફાયદાકારક ભારત-અમેરિકા દ્વિપક્ષીય વેપાર કરાર માટે ચાલી રહેલી વાટાઘાટોમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિનું સ્વાગત કર્યું. તેવી જ રીતે,તેમણે ઊર્જા, સંરક્ષણ,વ્યૂહાત્મક ટેકનોલોજી અને અન્ય ક્ષેત્રોમાં સહયોગ વધારવા માટે ચાલુ પ્રયાસોની નોંધ લીધી. બંને નેતાઓએ પરસ્પર હિતના વિવિધ પ્રાદેશિક અને વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર પણ ચર્ચા કરી, અને આગળ વધવા માટે સંવાદ અને રાજદ્વારી માર્ગ અપનાવવાનું આહ્વાન કર્યું.
તેથી જો આપણે આપણી સંપૂર્ણ વિગતોનો અભ્યાસ કરીએ અને તેનું વિશ્લેષણ કરીએ, તો આપણને ખબર પડશે કે 21-24 એપ્રિલ 2025 ના રોજ યુએસ ઉપરાષ્ટ્રપતિની મુલાકાત – ભારત યુએસ દ્વિપક્ષીય સંબંધો, વેપાર, સંરક્ષણ, ટેકનોલોજી અને પ્રાદેશિક વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર સફળ ચર્ચા. ભારત, અમેરિકા, દ્વિપક્ષીય વાટાઘાટો, વ્યૂહાત્મક સહયોગને મજબૂત બનાવવા અંગે સકારાત્મક ચર્ચા થઈ. ૧૩ વર્ષ પછી અમેરિકાના ઉપરાષ્ટ્રપતિ અને ભારતીય વડા પ્રધાન વચ્ચે સફળ વાટાઘાટો બંને દેશોની પરસ્પર લાભદાયી સહયોગ માટેની પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવે છે.
કિશન સનમુખદાસ ભાવનાની ગોંડિયા મહારાષ્ટ્ર 9284141425